Bel me terug
Bel me terug

Laat uw telefoonnummer achter, en wij bellen u terug.

Installatieontwerp en advies

Eerlijk en grondig onderbouwd

Over ons

Van het gas af of van het padje af?

We zijn inmiddels al een beetje aan het idee gewend geraakt: Nederland moet van het gas af.

Deze maatregel is onder invloed van de ontwikkelingen in Groningen versneld ingevoerd. En mijns inziens veel te snel. Van een weloverwogen gestructureerde uitfasering is dus zeker geen sprake. De politiek heeft zich behoorlijk laten beïnvloeden door emoties, incidenten en boze burgers. Dus er moest ter compensatie van een jarenlange onzichtbare overheid een daad gesteld worden door diezelfde overheid.

Hebben de Groningers geen recht op klagen?

Natuurlijk! Uiteraard is de onvrede van de Groningers begrijpelijk en terecht als de overheid hen jarenlang van het kastje naar de muur heeft gestuurd. Uiteraard moeten de Groningers, die daadwerkelijk zijn gedupeerd door de gaswinning, worden gecompenseerd. Ook zal de gaswinning aan banden moeten worden gelegd (wat al eerder in gang is gezet).

Waarom gaat het te snel?

Op dit moment heeft de overheid echter, als een kat in het nauw, te snel een rigoureus besluit genomen. Voor alle nieuwbouwsituaties is per 1 juli 2018 de verplichting voor netbeheerders om gas te leveren omgezet naar een verbod om gas te leveren! Alhoewel er een regeling is voor gemeenten om in uitzonderlijke gevallen toch nieuwbouwwijken op het gasnet aan te sluiten (bijvoorbeeld bij technische 'onmogelijkheden' of bij teveel vertraging bij bouwplannen), blijkt dit in de praktijk niet of nauwelijks voor te komen. Gemeenten zijn in dezelfde antigas-stuip geschoten als de centrale overheid.
Doordat de overheid deze maatregel te snel heeft ingevoerd, is er nauwelijks de mogelijkheid geweest om deze maatregel en de gevolgen hiervan goed te onderzoeken en aan de burgers (en bedrijven) te communiceren.

Bovendien is de "van het gas af"-discussie zodanig geframed dat nu bij de mensen leeft dat gas slecht is voor het milieu en alle alternatieven hiervoor (elektriciteit) per definitie duurzaam/energiezuinig en milieuvriendelijk zouden zijn. Duurzaam, energiezuinig en milieuvriendelijk is bij verwarming alleen het geval als je dit realiseert met (de juiste) warmtepomptechniek met een voldoende hoog rendement op jaarbasis.

En dan de cijfers…

Enkele cijfers die een en ander verduidelijken:

Elektriciteit

Slechts 14% van de elektriciteit wordt opgewekt d.m.v. hernieuwbare energiebronnen, d.w.z. wind-, water- en zonne-energie. Het overgrote deel wordt opgewekt door fossiele brandstoffen, bijv. steenkool. Het aandeel aan steenkool  bij energieopwekking voor elektriciteit is ruim 30%.

Er komt bij de door steenkool opgewekte elektriciteit ook nog eens ruim 2 x zoveel CO2 vrij t.o.v. door aardgas geleverde warmte.

Heel concreet kun je stellen dat er geen milieuwinst, maar milieuverlies wordt gehaald als je rechtstreeks elektriciteit gaat omzetten naar warmte.

 

Voorbeelden uit de praktijk

Als voorbeeld nemen we elektrisch koken en in het bijzonder inductiekoken i.p.v. koken op aardgas.  Inductiekoken is weliswaar heel efficiënt, maar alle energiewinst wordt grotendeels weer teniet gedaan door de manier waarop de elektriciteit wordt opgewekt. Hetzelfde geldt ook voor verwarmen door infrarood. Dit laatste lijkt heel interessant vanwege het hoge stralingsaandeel wat betekent dat je de ruimtetemperatuur lager kan instellen om dezelfde behaaglijkheid te ervaren. Maar dit voordeel is misschien 10% en weegt dus niet op tegenover de 150% meer aan energie die nodig is om de elektriciteit hiervoor op te wekken!

Zonne-energie

Alleen als alle elektriciteit wordt opgewekt door middel van zonnepanelen, dan is er na 6 jaar* gebruik een energievoordeel. Maar in de meeste gevallen kan slechts een gedeelte van de maximaal benodigde elektrische energie worden verzorgd door zonnepanelen.

*Exacte gegevens ontbreken over de totale hoeveelheid energie die nodig is om de zonnepanelen te produceren en de totale elektriciteitsproductie van dezelfde panelen gedurende de levensduur hiervan. Dit is ook afhankelijk van de producent, maar uit diverse bronnen wordt duidelijk dat de huidige zonnepanelen (in Nederland) ca. 6 jaar moeten functioneren om hun eigen productiekosten (aan energie) te compenseren.
Het zou mooi zijn als alle fabrikanten van zonnepanelen hun zonnepanelen produceren met zonne-energie. Dit gebeurt nu slechts bij enkele producenten.     

Maar hoe dan wel?

In mijn optiek is voor de grote ambities die de overheid heeft, heel veel draagvlak nodig in de samenleving. De te eenzijdige en te ongenuanceerde benadering zoals die nu is ingezet, zal dit draagvlak zeker niet positief beïnvloeden.
Je zou het transitiebeleid van de overheid het beste kunnen vergelijken met iemand die vernomen heeft dat sinaasappelsap en pinda's gezond zijn en vervolgens niets anders meer eet dan pinda's en sinaasappelsap.
Energietransitie** zou je in mijn ogen dan ook goed kunnen vergelijken met "gezonde voeding".
Als een bepaald soort voedsel gezond is om te eten, wil dat niet zeggen dat het gezond is om alleen dàt voedsel tot je te nemen. Juist de verscheidenheid van de verschillende soorten (gezond) voedsel bepaalt of je gezond eet! Binnen het aanbod van energie zul je moeten kijken wat voor een bepaalde situatie de beste oplossing is, maar er moet dan wel wat te kiezen zijn.  In veel nieuwbouwsituaties heb je nu geen eens een keuze meer.

**Energietransitie is een initiatief van de rijksoverheid dat een structurele verandering naar een duurzame energiehuishouding voorstaat.

 

Consequenties en gevaren bij versnelde omschakeling naar meer elektriciteitsgebruik

Los van de vraag wat de versnelde toename van het elektriciteitsgebruik betekent voor het milieu en klimaat, kunnen we wel voorspellen wat dit gaat betekenen voor de infrastructuur van de energievoorziening. Er zal enorm moeten worden geïnvesteerd in de uitbreiding van de capaciteit van het elektriciteitsnet.

Een voorbeeld:
Een gemiddelde woning met een gaswandtoestel zal op een winterochtend bij het opstarten ca. 100 Watt opnemen uit het elektriciteitsnet (70W circulatiepomp en 30W overig).

Bij een warmtepomp met een verwarmingsvermogen van 10 kW en een COP van 4 vraagt de warmtepomp  bij het opstarten  10/4=2,5 kW/ 2500 Watt uit het net. Dit is dus voor verwarming 25x meer elektriciteit uit het net!

Grotere kans op stroomstoringen

Bij nieuwbouw kun je rekening houden met het te verwachten stroomgebruik. Echter, bij bestaande bouw heb je te maken met de aanwezige infrastructuur. Dus als bijvoorbeeld in Amsterdam in een straat meerdere woningen overgaan op warmtepomptechniek (Gemeente Amsterdam geeft € 5000,- subsidie***) als je volledig van het gas afgaat, dan kun je je voorstellen dat dit een enorme impact heeft op  de elektriciteitsvraag van deze straat en dus het hoofdtracé naar deze woningen.
Waarschijnlijk moet het straks een aantal keren goed fout gaan (stroomuitval/storing) voordat de overheid gaat beseffen dat je eerst de infrastructuur op orde moet brengen alvorens je deze infrastructuur veel zwaarder gaat belasten.

Mijn boodschap naar de overheid zou zijn:

Heroverweeg de nu eenzijdige energietransitie en maak maximaal gebruik van de verschillende mogelijkheden. We hebben in Nederland immers een geweldige gasinfrastructuur. Met een geleidelijkere en genuanceerdere transitie zul je uiteindelijk op een meer verantwoorde wijze het gewenste doel kunnen bereiken. Met een te eenzijdige energietransitie zijn we mijns inziens meer van het padje af dan van het gas af.....  

*** De subsidie wordt overigens niet verstrekt als je van gas overgaat naar een biomassaketel of pelletkachel. Zie voor alle voorwaarden de website van Gemeente Amsterdam.  

Bart van Duin